93/8/3
11:23 ص
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی میپردازد. هدف، بررسی رابطه بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب ردهبندی فرنچ و راون، شامل: منابع قدرت تخصصی، مرجعیت، پاداش، مشروع و اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی، سنوات خدمت مدیران و سابقه مدیریت آنان میباشد. همچنین برآنیم تا تفاوت بین منابع مختلف قدرت مدیران را بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت بررسی نماییم.
پژوهش حاضر از دسته پژوهشهای کاربردی و از نوع تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی) است و در تقسیمات تحقیقات توصیفی از نوع روش تحقیق همبستگی دو متغیری میباشد.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران دوایر مختلف ادارات هفتگانه آموزش و پرورش مشهد و همچنین کلیه کارکنان این دوایر میباشد. لازم به ذکر است که تعداد جامعه آماری مدیران، تعداد 147 نفر و کارکنان، تعداد 345 نفر میباشد. از جامعه آماری مدیران، تعداد 87 مدیر به روش تصادفی ساده و با کمک جدول اعداد تصادفی و نیز از جامعه آماری کارکنان، کلیه کارکنان تحت نظر مدیران منتخب به روش تمام شماری انتخاب شدند.
ابزار گردآوری دادهها شامل پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین (1989)» و پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی «نانچیان و دیگران (1379) » میباشد. جهت تعیین اعتبار پرسشنامهها از دو روش آزمون – بازآزمون و آلفای کرانباخ استفاده شده است. در روش آزمون- بازآزمون اعتبار پرسشنامه منابع قدرت 61/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی 58/0 به دست آمده است. همچنین با استفاده از روش آلفای کرانباخ اعتبار پرسشنامه منابع قدرت برابر 84/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی برابر 78/0 میباشد که تمامی ضرایب بدست آمده در دو روش تعیین اعتبار، قابل قبول و مناسب میباشند و بنابراین اعتبار پرسشنامهها قابل تأیید است.
جهت توصیف دادهها از روشهای آمار توصیفی از قبیل رسم جداول فراوانی و نمودارها، درصد فراوانی، فراوانی نسبی تجمعی، میانگین،میانه، انحراف معیار، مینیمم و ماکزیمم و جهت تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیهها از روشهای آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی ربتهای اسپیرمن، آزمون من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شد. تمامی تحلیلهای انجام شده با استفاده از نرمافزار کامپیوتری SPSS انجام گرفت.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل یکم : مقدمه پژوهش
1-1- عنوان تحقیق: ……………………………………………………………………………….. 1
1-2- مقدمه ………………………………………………………………………………………… 1
1-3- بیان مساله: ……………………………………………………………………………………. 2
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………………………………………………………… 7
1-5- اهداف پژوهش: ………………………………………………………………………………… 9
الف- هدف کلی: ………………………………………………………………………………………. 9
ب – اهداف جزئی:……………………………………………………………………………………. 9
1-6- پرسشهای پژوهش: …………………………………………………………………………….. 9
الف- اصلی:…………………………………………………………………………………………. 9
ب- فرعی:…………………………………………………………………………………………… 9
1-7- متغیرهای پژوهش: ……………………………………………………………………………. 10
متغیر پیش بین:……………………………………………………………………………………….. 10
متغیر ملاک:………………………………………………………………………………………….. 10
متغیر تعدیل کننده ……………………………………………………………………………………… 10
متغیر کنترل…………………………………………………………………………………………… 10
1-8- تعاریف علمی واژه ها:…………………………………………………………………………… 10
1-9- تعاریف عملیاتی واژه ها: ……………………………………………………………………….. 14
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش
مقدمــه……………………………………………………………………………………………… 16
الف- بررسی نظریهها………………………………………………………………………………….. 19
2-1- ارتباطات……………………………………………………………………………………….. 19
2-1-1- اهمیت ارتباطات……………………………………………………………………………… 19
2-1-2- تعاریف ارتباطات……………………………………………………………………………. 22
2-1-3- فرآیند ارتباط………………………………………………………………………………… 26
2-1-3-1- منبع ……………………………………………………………………………………. 26
2-1-3-2- رمزگذاری………………………………………………………………………………. 27
2-1-3-3- وسیله………………………………………………………………………………….. 27
2-1-3-4- رمزگشایی……………………………………………………………………………….. 28
2-1-3-5- دریافت کننده………………………………………………………………………………. 28
2-1-3-6- بازخورد…………………………………………………………………………………. 29
2-1-4- مسیر ارتباطات………………………………………………………………………………. 29
2-1-4-1- ارتباطات عمودی………………………………………………………………………….. 29
الف- مسیر رو به پایین…………………………………………………………………………………. 29
ب- ارتباطات رو به بالا…………………………………………………………………………………. 30
2-1-4-2- ارتباطات در سطح افقی……………………………………………………………………… 31
2-1-5- مدل ارتباطات…………………………………………………………………………………. 32
2-1-6- اصول ارتباطات…………………………………………………………………………….. 35
2-1-7- ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت……………………………………………… 38
2-1-7-1- دیدگاه کلاسیکها در مورد ارتباطات:………………………………………………………… 38
2-1-7-2- نظریه نئوکلاسیکها و ارتباطات…………………………………………………………… 40
2-1-7-3- دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات………………………………………………………….. 40
2-1-7-4- دیدگاه اقتضایی و ارتباطات……………………………………………………………….. 41
2-1-7-5- دیدگاه مراودهای یا تعاملی در مورد ارتباطات…………………………………………………. 41
2-1-8- اثربخشی در ارتباطات میان فردی ……………………………………………………………… 42
2-1-9- ویژگیهای اثربخشی………………………………………………………………………….. 43
2-1-9-1- گشودگی………………………………………………………………………………….. 43
2-1-9-2- همدلی……………………………………………………………………………………. 45
2-1-9-3- حمایتگری……………………………………………………………………………….. 46
2-1-9-4- مثبت گرایی……………………………………………………………………………… 46
2-1-9-5- تساوی…………………………………………………………………………………… 47
2-1-9-6- همانندی «تشابه با هم» و «تخالف با هم»…………………………………………………. 47
2-1-10- موانع ارتباطی …………………………………………………………………………….. 48
2-2- قدرت 61
2-2-1- اهمیت قدرت61
2-2-2- تعاریف قدرت62
2-2-3- قدرت در سطوح مختلف سازمان 65
2-2-3-1- قدرت در سطح عمودی65
2-2-3-1-1- منابع قدرت مدیران ردهی عالی سازمان66
2-2-3-1-2- منابع قدرت مدیران رده میانی سازمان69
2-2-3-1-3- منابع قدرت مدیران ردهی پایین سازمان69
2-2-3-2 – قدرت در سطح افقی71
2-2-4- روابط قدرت72
2-2-4-1- رابطه صف و ستاد73
2-2-4-2- تشکیل دستهها و ائتلاف74
2-2-5- منابع قدرت بر اساس پژوهشهای فرنچ و راون75
2-2-6- انواع رویکردها به قدرت 77
2-2-6-1- راسل و قدرت78
2-2-6-2- هیکس، گولت و قدرت: 79
2-2-6-3- گالبرایت و قدرت: 81
2-2-6-4- اتزیونی و قدرت83
ب- پیشینه پژوهشهای انجام شده 85
2-3- پژوهشهای پیرامون ارتباطات سازمانی85
2-3-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور85
2-3-2- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور89
2-4- پژوهشهای پیرامون منابع قدرت 99
2-4-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور99
2-4-2- پژوهشهای انجام شده و در خارج از کشور108
نتیجه گیری کلی 121
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- جامعه آماری123
3-2- گروه نمونه 123
3-3- روش و طرح نمونهبرداری124
3-4- حجم نمونه124
3-5- ابزار گردآوری دادهها125
3-5-1- پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی126
3-5-2- پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین127
3-6- تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه128
3-6-1- روایی128
3-6-2- اعتبار128
3-7- نوع مطالعه (روش گردآوری دادهها131
3-8- طرح پژوهش و روش تجزیه و تحلیل دادهها131
فصل چهارم : یافتههای پژوهش
مقدمــه133
تبدیلهای انجام شده بر روی متغیرها جهت تغییر مقیاس134
4-1- توصیف دادهها135
4-1-1- توصیف مولفه های منابع قدرت135
توصیف منابع قدرت بر حسب قدرت غالب مدیران138
4-1-2- توصیف مؤلفههای اثربخشی ارتباطات سازمانی126
4-1-3- توصیف سایر دادهها154
4-2- تجزیه و تحلیل دادهها بررسی فرضیات158
4-2-1- نتایج و یافتههای سوالهای پژوهشی 158
فصل پنجم: تفسیر و استنتاج نتایج پژوهش
5-1- تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش178
5-2- محدودیتهای پژوهش 191
5-3- پیشنهادها192
5-3-1- پیشنهاد به برنامهریزان192
5-3-2- پیشنهاد به پژوهشگران 193
پیوستها
عنوان
1- پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی
2- پرسشنامه منابع قدرت
3- معرفینامه و مجوز جهت فعالیتهای میدانی
4- محاسبات آماری
93/8/3
11:15 ص
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی میپردازد. هدف، بررسی رابطه بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب ردهبندی فرنچ و راون، شامل: منابع قدرت تخصصی، مرجعیت، پاداش، مشروع و اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی، سنوات خدمت مدیران و سابقه مدیریت آنان میباشد. همچنین برآنیم تا تفاوت بین منابع مختلف قدرت مدیران را بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت بررسی نماییم.
پژوهش حاضر از دسته پژوهشهای کاربردی و از نوع تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی) است و در تقسیمات تحقیقات توصیفی از نوع روش تحقیق همبستگی دو متغیری میباشد.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران دوایر مختلف ادارات هفتگانه آموزش و پرورش مشهد و همچنین کلیه کارکنان این دوایر میباشد. لازم به ذکر است که تعداد جامعه آماری مدیران، تعداد 147 نفر و کارکنان، تعداد 345 نفر میباشد. از جامعه آماری مدیران، تعداد 87 مدیر به روش تصادفی ساده و با کمک جدول اعداد تصادفی و نیز از جامعه آماری کارکنان، کلیه کارکنان تحت نظر مدیران منتخب به روش تمام شماری انتخاب شدند.
ابزار گردآوری دادهها شامل پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین (1989)» و پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی «نانچیان و دیگران (1379) » میباشد. جهت تعیین اعتبار پرسشنامهها از دو روش آزمون – بازآزمون و آلفای کرانباخ استفاده شده است. در روش آزمون- بازآزمون اعتبار پرسشنامه منابع قدرت 61/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی 58/0 به دست آمده است. همچنین با استفاده از روش آلفای کرانباخ اعتبار پرسشنامه منابع قدرت برابر 84/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی برابر 78/0 میباشد که تمامی ضرایب بدست آمده در دو روش تعیین اعتبار، قابل قبول و مناسب میباشند و بنابراین اعتبار پرسشنامهها قابل تأیید است.
جهت توصیف دادهها از روشهای آمار توصیفی از قبیل رسم جداول فراوانی و نمودارها، درصد فراوانی، فراوانی نسبی تجمعی، میانگین،میانه، انحراف معیار، مینیمم و ماکزیمم و جهت تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیهها از روشهای آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی ربتهای اسپیرمن، آزمون من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شد. تمامی تحلیلهای انجام شده با استفاده از نرمافزار کامپیوتری SPSS انجام گرفت.
بررسی و تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که:
- بین منابع قدرت تخصص، مرجعیت، پاداش و قانون با اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه مستقیم و معنادار و بین منبع قدرت اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه معکوس و معنادار وجود دارد.
- بینمنابع قدرت مدیران با سنواتخدمت ونیزسابقه مدیریتآنانارتباط معنادار وجود دارد.
- بین منابع مختلف قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت تفاوت معناداری وجود ندارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل یکم : مقدمه پژوهش
1-1- عنوان تحقیق: ……………………………………………………………………………….. 1
1-2- مقدمه ………………………………………………………………………………………… 1
1-3- بیان مساله: ……………………………………………………………………………………. 2
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………………………………………………………… 7
1-5- اهداف پژوهش: ………………………………………………………………………………… 9
الف- هدف کلی: ………………………………………………………………………………………. 9
ب – اهداف جزئی:……………………………………………………………………………………. 9
1-6- پرسشهای پژوهش: …………………………………………………………………………….. 9
الف- اصلی:…………………………………………………………………………………………. 9
ب- فرعی:…………………………………………………………………………………………… 9
1-7- متغیرهای پژوهش: ……………………………………………………………………………. 10
متغیر پیش بین:……………………………………………………………………………………….. 10
متغیر ملاک:………………………………………………………………………………………….. 10
متغیر تعدیل کننده ……………………………………………………………………………………… 10
متغیر کنترل…………………………………………………………………………………………… 10
1-8- تعاریف علمی واژه ها:…………………………………………………………………………… 10
1-9- تعاریف عملیاتی واژه ها: ……………………………………………………………………….. 14
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش
مقدمــه……………………………………………………………………………………………… 16
الف- بررسی نظریهها………………………………………………………………………………….. 19
2-1- ارتباطات……………………………………………………………………………………….. 19
2-1-1- اهمیت ارتباطات……………………………………………………………………………… 19
2-1-2- تعاریف ارتباطات……………………………………………………………………………. 22
2-1-3- فرآیند ارتباط………………………………………………………………………………… 26
2-1-3-1- منبع ……………………………………………………………………………………. 26
2-1-3-2- رمزگذاری………………………………………………………………………………. 27
2-1-3-3- وسیله………………………………………………………………………………….. 27
2-1-3-4- رمزگشایی……………………………………………………………………………….. 28
2-1-3-5- دریافت کننده………………………………………………………………………………. 28
2-1-3-6- بازخورد…………………………………………………………………………………. 29
2-1-4- مسیر ارتباطات………………………………………………………………………………. 29
2-1-4-1- ارتباطات عمودی………………………………………………………………………….. 29
الف- مسیر رو به پایین…………………………………………………………………………………. 29
ب- ارتباطات رو به بالا…………………………………………………………………………………. 30
2-1-4-2- ارتباطات در سطح افقی……………………………………………………………………… 31
2-1-5- مدل ارتباطات…………………………………………………………………………………. 32
2-1-6- اصول ارتباطات…………………………………………………………………………….. 35
2-1-7- ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت……………………………………………… 38
2-1-7-1- دیدگاه کلاسیکها در مورد ارتباطات:………………………………………………………… 38
2-1-7-2- نظریه نئوکلاسیکها و ارتباطات…………………………………………………………… 40
2-1-7-3- دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات………………………………………………………….. 40
2-1-7-4- دیدگاه اقتضایی و ارتباطات……………………………………………………………….. 41
2-1-7-5- دیدگاه مراودهای یا تعاملی در مورد ارتباطات41
2-1-8- اثربخشی در ارتباطات میان فردی 42
2-1-9- ویژگیهای اثربخشی43
2-1-9-1- گشودگی43
2-1-9-2- همدلی45
2-1-9-3- حمایتگری46
2-1-9-4- مثبت گرایی46
2-1-9-5- تساوی47
2-1-9-6- همانندی «تشابه با هم» و «تخالف با هم47
2-1-10- موانع ارتباطی 48
2-2- قدرت 61
2-2-1- اهمیت قدرت61
2-2-2- تعاریف قدرت62
2-2-3- قدرت در سطوح مختلف سازمان 65
2-2-3-1- قدرت در سطح عمودی65
2-2-3-1-1- منابع قدرت مدیران ردهی عالی سازمان66
2-2-3-1-2- منابع قدرت مدیران رده میانی سازمان69
2-2-3-1-3- منابع قدرت مدیران ردهی پایین سازمان69
2-2-3-2 – قدرت در سطح افقی71
2-2-4- روابط قدرت72
2-2-4-1- رابطه صف و ستاد73
2-2-4-2- تشکیل دستهها و ائتلاف74
2-2-5- منابع قدرت بر اساس پژوهشهای فرنچ و راون75
2-2-6- انواع رویکردها به قدرت 77
2-2-6-1- راسل و قدرت78
2-2-6-2- هیکس، گولت و قدرت: 79
2-2-6-3- گالبرایت و قدرت: 81
2-2-6-4- اتزیونی و قدرت83
ب- پیشینه پژوهشهای انجام شده 85
2-3- پژوهشهای پیرامون ارتباطات سازمانی85
2-3-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور85
2-3-2- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور89
2-4- پژوهشهای پیرامون منابع قدرت 99
2-4-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور99
2-4-2- پژوهشهای انجام شده و در خارج از کشور108
نتیجه گیری کلی 121
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- جامعه آماری123
3-2- گروه نمونه 123
3-3- روش و طرح نمونهبرداری124
3-4- حجم نمونه124
3-5- ابزار گردآوری دادهها125
3-5-1- پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی126
3-5-2- پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین127
3-6- تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه128
3-6-1- روایی128
3-6-2- اعتبار128
3-7- نوع مطالعه (روش گردآوری دادهها131
3-8- طرح پژوهش و روش تجزیه و تحلیل دادهها131
فصل چهارم : یافتههای پژوهش
مقدمــه133
تبدیلهای انجام شده بر روی متغیرها جهت تغییر مقیاس134
4-1- توصیف دادهها135
4-1-1- توصیف مولفه های منابع قدرت135
توصیف منابع قدرت بر حسب قدرت غالب مدیران138
4-1-2- توصیف مؤلفههای اثربخشی ارتباطات سازمانی126
4-1-3- توصیف سایر دادهها154
4-2- تجزیه و تحلیل دادهها بررسی فرضیات158
4-2-1- نتایج و یافتههای سوالهای پژوهشی 158
فصل پنجم: تفسیر و استنتاج نتایج پژوهش
5-1- تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش178
5-2- محدودیتهای پژوهش 191
5-3- پیشنهادها192
5-3-1- پیشنهاد به برنامهریزان192
5-3-2- پیشنهاد به پژوهشگران 193
پیوستها
عنوان
1- پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی
2- پرسشنامه منابع قدرت
3- معرفینامه و مجوز جهت فعالیتهای میدانی
4- محاسبات آماری