94/1/28
10:44 ص
چکیده
تحقیق حاضر به مقایسه ویژگیهای شخصیتی مردانه و زنانه دردانشجویان پسر رشته ی فنی مهندسی و رشته ی هنر میپردازد. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان پسر دانشگاه های سطح شهر تهران هستند که از بین آنها 198 نفر به عنوان نمونه و به طور تصادفی از دو دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه تهران انتخاب شدند.
از مقیاس تکمیلی مردانگی و زنانگی آزمون MMPI-2 به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین دانشجویان رشته ی فنی مهندسی و دانشجویان رشته هنر از نظر میزان زنانگی و مردانگی تفاوت معنی داری وجود ندارد. همین طور بین دانشجویان مجرد و متاهل مورد بررسی تفاوت معنی داری دیده نشد.
بعلاوه بین دانشجویان کارشناسی و ارشد نیز از نظر میزان زنانگی و مردانگی رابطه تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین شاغلین رشته فنی مهندسی و شاغلین رشته هنر نیز تفاوت معنی داری وجود نداشت.
مقدمه:
ما همیشه زندگی را با هویت جنسی آغاز می کنیم. هنگامی که نوزادان پا به دنیای ما می گذارند، ممکن است با لباس ها و پتو های آبی برای پسر ها و صورتی برای دختر ها از آنها استقبال شود. برای تعیین یک هویت جنسیتی برای نوزاد، دیگران معمولاً سوال میکنند که کودک پسر است یا دختر. اما جنسیت با جنس زیستی متفاوت است. این تمایز در فهم اینکه چگونه نگاه ما به جنس زیستی بر هویت جنسیتی ما اثر میگذارد مهم است.
اینکه مرد بودن یا زن بودن چه معنایی در جامعه ما دارد به شدت تحت تاثیر ادراکات فرهنگی است. مثلاً برخی فعالیت ها بیشتر مردانه یا زنانه بشمار میروند. بدین ترتیب ممکن است شکار، خیاطی، جنگ یا شعر خواندن افراد، دید دیگران به آنها را تغییر دهد. به همین ترتیب، برنامه هایی که افراد در تلویزیون تماشا میکنند جنگ های خانوادگی، بازی های فوتبال و … بر شیوه تعامل با دیگران اثر می گذارد و در بافت جنسیتی هم مشارکت می نماید.
همانطور که فرهنگ تغییر می کند، ادراک اینکه ما چه چیزی را زنانه یا مردانه تصور می کنیم هم تغییر می کند. مورخ فرهنگ، گیل بدرمن (1995) می گوید: حتی تصویر عمومی از یک بدن مردانه کامل هم تغییر کرده است. در دهه 1860، طبقه متوسط بدن مردانه ایده آل را لاغر و استخوانی میدانسته، در حالی که در سال های 1980، بدن مردانه مطلوب می بایست حجیم و با عضلاتی قوی باشد. از این جهت، بدن مردانه مانند بدن زنانه میتواند در شکلی غیر از شکل طبیعی آن و در رابطه با ادراکات مطلوب از زنانگی و مردانگی فهم شود. فهم اینکه این زن یا آن مرد بخصوص جذاب است یا نه نیازمند فهم ادراکات جنسیتی از جذابیت در یک فرهنگ است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول (کلیات پژوهش):………………………………………………………………………….. 1
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 1
بیان مسئله………………………………………………………………………………………………….. 5
ضرورت و اهمیت پژوهش……………………………………………………………………………. 7
هدف پژوهش……………………………………………………………………………………………… 9
سئوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………. 9
فصل دوم (پیشینه پژوهش):……………………………………………………………………… 11
هویت جنسی………………………………………………………………………………………………. 12
پیدایی هویت جنسی…………………………………………………………………………………….. 13
نظریه طرحواره جنسی……………………………………………………………………………….. 15
نقش یابی جنسی در اوایل کودکی…………………………………………………………………. 17
تاثیرات ژنتیکی بر نقش یابی جنسی اوایل کودکی……………………………………………. 18
تاثیرات محیطی بر نقش یابی جنسی اوایل کودکی…………………………………………… 19
هویت و رفتار جنسی در اواسط کودکی………………………………………………………… 25
تاثیرات فرهنگی بر نقش یابی جنسی در اواسط کودکی…………………………………… 26
نقش یابی جنسی در نوجوانی………………………………………………………………………. 27
هویت جنسی در میان سالی…………………………………………………………………………. 30
کلیشه ها یا تصورات قالبی جنسیتی چیست؟………………………………………………….. 33
تصورات قالبی جنسی…………………………………………………………………………………. 33
عقاید و رفتارهای قالبی مربوط به جنسیت در اوایل کودکی…………………………….. 35
عقاید جنسیت کلیشه ای در اواسط کودکی…………………………………………………….. 36
تصورات قالبی و کلیشه ای در مورد زنان…………………………………………………….. 38
ویژگی های جنس زن…………………………………………………………………………………. 38
ویژگی های جنس مرد………………………………………………………………………………… 39
دیدگاه های کلیشه ای راجع به مردان…………………………………………………………… 40
تغییرات نقش های مردان…………………………………………………………………………….. 41
عوامل موثر در تفویت تفاوت های زن و مرد…………………………………………………. 42
تفاوت های زن و مرد از لحاظ خلقی…………………………………………………………….. 47
نحوه برخورد با فشارهای روحی و عصبی…………………………………………………… 48
تفاوت های مرد و زن در کمک کردن به دیگران…………………………………………….. 49
نظریه طرحواره جنسیتی……………………………………………………………………………… 51
سازماندهی طرحواره های جنسیتی………………………………………………………………. 51
رشد طرحواره جنسیتی……………………………………………………………………………….. 53
زنان و اقلیت های قومی………………………………………………………………………………. 56
حضور کمرنگ زنان در عرصه های مدیریتی………………………………………………… 58
وجود نگاه های سنتی…………………………………………………………………………………. 60
آیا زنان می توانند رهبر باشند…………………………………………………………………….. 62
زنان ، جرم ، خلافکاری………………………………………………………………………………. 68
شیوه های سنجش مردانگی و زنانگی…………………………………………………………… 74
مقیاس های نقش جنسیت مردانه و نقش جنسیت زنانه……………………………………. 81
تفسیر نره های مقیاس GM وGF ………………………………………………………………. 83
فصل سوم (روش شناسی پژوهش):…………………………………………………………… 85
طرح تحقیق………………………………………………………………………………………………… 86
جامعه آماری…………………………………………………………………………………………….. 86
نمونه آماری………………………………………………………………………………………………. 86
روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………. 86
ابزارهای پژوهش……………………………………………………………………………………….. 86
پایانی و اعتبار……………………………………………………………………………………………. 88
فصل چهارم(نتایج):…………………………………………………………………………………… 90
الف:توصیف داده های آماری………………………………………………………………………. 91
ب: تحلیل داده آماری………………………………………………………………………………….. 96
فصل پنجم(بحث در نتایج):……………………………………………………………………….. 104
بحث در نتایج……………………………………………………………………………………………. 108
محدودیت ها……………………………………………………………………………………………… 109
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………… 110
منابع ……………………………………………………………………………………………………….. 111
پیوست……………………………………………………………………………………………………… 113
منابع
1- وندر زندن. جیمز ویلفرید. روان شناسی رشد (1و2) ترجمه دکتر حمزه گنجی (1384) نشر ساوالان.
2- پاملا آبوت. کلر والاس. جامعه شناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی (1380) نشر نی.
3- برنارد. جسی شرلی. (1903) دنیای زنان. ترجمه شهرزاد ذوفن (1384) نشر اختران.
4- شرفی. محمد رضا. (1380) جوان و بحران هویت. انتشارات سروش.
5- برک. لورا ای (2001) روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی) ترجمه یحیی سید محمدی (1381) نشر ارسباران.
6- برک. لورا ای. (2001) روانشناسی رشد (ز نوجوانی تا پایان زندگی) ترجمه یحیی سید محمدی (1381) نشر ارسباران.
7- گراهام جان. رابرت (1940) راهنمای MMPI-2 ارزیابی شخصیت و آسیب شناسی روانی به پیوست: پرسشنامه ها و تمامی کلید ها. ترجمه حمید یعقوبی. موسی کامی (1379) انتشارات ارجمند.
93/7/13
7:53 ع
مقدمه
سرتا سر زندگی بشر پر از مسائل و پیچیدگی¬های خاص خود است، دراین شرایط یکی از مهمترین مهارت¬هایی که قادر است بالندگی و بهداشت روانی آنان را در مواجهه با مشکلات آینده حفظ و تقویت نماید، مهارت حل مسأله به معنای اعم و حل مسأله اجتماعی بطور اخص است، به نحوی که افراد ناتوان از حل این مسائل ومشکلات، ممکن است با اقدام به راه حل¬های نامؤثر مانند استفاده از مواد مخدر برای آرامش ، استفاده از سیگار برای جلب توجه و ترک تحصیل به علت ناتوانی در بر طرف کردن مشکلات تحصیلی، نه تنها مشکل را بزرگ¬تر و پیچیده¬تر ساخته بلکه حتی در معرض خطر مرگ قرارگیرند ( مانند خود کشی و اقدام به خود کشی). فرا تحلیلی که به¬وسیله دنهام و المیدا در سال 1987 انجام شده است نشان می دهد که مهارت¬های حل مسأله اجتماعی می تواند اساساً از طریق مداخلات ارتقاء یابد. لاچمن در سال 1992 در پژوهش خود به این نتیجه رسیده است، افرادی که آموزش راهبرد¬های مقابله با خشم را دریافت کرده بودند در مقایسه با پسران پرخاشگر، پیشرفت¬هایی را در مهارت¬های حل مسئله به دست آورده¬اند و کمتر به مصرف دارو و الکل دست زده¬اند. تحقیقات نشان از همبستگی مثبت بین کمبود مهارت¬های حل مسئله اجتماعی و اختلالات رفتاری دارد. پرخاشگری به عنوان نمود عینی هیجان خشم نمونه¬ای از این همبستگی را نشان داده است(امین بیگی، 1377).
فهرست
عنوان ……………………………………………………………………………………….. صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه……………………………………………………………………………………………… 2
بیان مسئله………………………………………………………………………………………….. 3
اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………….. 7
اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………….. 8
فرضیهها…………………………………………………………………………………………… 8
تعاریف نظری و عملیاتی…………………………………………………………………………….. 8
فصل دوم: پایههای نظری و سوابق پژوهشی
حل مسئله اجتماعی…………………………………………………………………………………. 11
انواع مهارتهای مقابله ای…………………………………………………………………………….. 11
تفاوتهای فردی در روشهای مقابله ای…………………………………………………………………… 11
مفاهیم حل مسئله…………………………………………………………………………………….. 12
حل مسئله اجتماعی و روانشناسی بالینی……………………………………………………………….. 12
مدل نظری حل مسئله اجتماعی………………………………………………………………………… 13
مهارتهای حل مسئله اجتماعی………………………………………………………………………….. 15
عوامل تأثیر گذار در حل مسئله اجتماعی………………………………………………………………… 17
عوامل موثر موقعیتی و بافتی در حل مسئله اجتماعی……………………………………………………… 19
خشم…………………………………………………………………………………………………. 20
نظریه کمپل…………………………………………………………………………………………… 23
راهبردهای تنظیم هیجان………………………………………………………………………………… 23
نظریه نواکو…………………………………………………………………………………………… 24
نظریه نایت در تبیین تفاوت جنسی در خشم………………………………………………………………… 25
نقشهای جنسیتی……………………………………………………………………………………….. 25
تعریف نقشهای جنسیتی…………………………………………………………………………………. 25
نظریههای نقشهای جنسیتی………………………………………………………………………………. 26
نظریه های زیست شناختی…………………………………………………………………………… 26
نظریه های زیستی اجتماعی…………………………………………………………………………. 28
نظریه های روان شناختی……………………………………………………………………………. 28
نظریه های روانشناسی اجتماعی…………………………………………………………………….. 30
نظریههای جامعه شناختی……………………………………………………………………………. 31
نظریه ضرورت کارکردی نقشهای جنسیتی…………………………………………………………….. 31
نظریه طبقات جنسی…………………………………………………………………………………. 33
نظریه مالکیت ثروت………………………………………………………………………………… 34
نظریه نیازهای سرمایه داری………………………………………………………………………….. 35
نظریه پدر سالاری……………………………………………………………………………………. 36
نظریه های تلفیقی…………………………………………………………………………………….. 37
پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………….. 38
پیشینه حل مسئله اجتماعی………………………………………………………………………………… 38
پیشینه خشم………………………………………………………………………………………………. 42
پیشینه گرایش به نقشهای جنسیتی…………………………………………………………………………… 50
فصل سوم: روش تحقیق
نوع پژوهش………………………………………………………………………………………………. 58
جامعه پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 58
نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………….. 58
ابزارهای اندازه گیری………………………………………………………………………………………. 59
پرسشنامه نقش جنسیتی بم……………………………………………………………………………………. 59
پرسشنامه خشم صفت- حالت اسپیلبرگر((staxi-2…………………………………………………………
پرسشنامه تجدید نظر شده حل مسئله اجتماعی…………………………………………………………………… 61
روش اجراء………………………………………………………………………………………………… 62
روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………….. 62
فصل چهارم: یافتههای تحقیق
یافتههای توصیفی…………………………………………………………………………………………… 64
یافته های استنباطی(یافتههای مربوط به فرضیهها)……………………………………………………………… 69
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث در چهارچوب یافتهها……………………………………………………………………………………. 87
محدودیتها…………………………………………………………………………………………………… 93
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………… 93
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………… 95
ضمایم………………………………………………………………………………………………………108
فهرست جداول
جدول(1): میانگین و انحراف استاندارد مولفه های گرایش به نقش جنسیت و خشم………………………… 63
جدول(2): میانگین و انحراف استاندارد مولفه های حل مسئله اجتماعی…………………………………………….. 63
جدول شماره(3): میانگین و انحراف استاندارد دختر(222 n = )و پسر(178 n = )در مقیاسهای خشم 64
جدول شماره(4): میانگین و انحراف استاندارد دختر(222 n = ) و پسر(178 n = )در مقیاسهای گرایش به نقش جنسیتی 64
جدول شماره(5): میانگین و انحراف استاندارد دختر(222 n = ) و پسر(178 n = ) در مقیاسهای حل مسئله اجتماعی 65
جدول شماره(6): جدول میزان مؤلفههای نقش جنسیت در دخترها و پسرها…………………………………….. 66
جدول شماره(7): جدول میزان مؤلفههای خشم در دخترها و پسرها………………………………………………….. 66
جدول شماره(8): جدول میزان مولفههای حل مسئله اجتماعی در دخترها و پسرها ……………………….. 67
جدول (9) : همبستگی بین مولفه های گرایش به نقش جنسیت و مولفههای مهارت های حل مسئله 68
جدول (10) : همبستگی بین مولفه های گرایش به نقش جنسیت و مولفه های خشم……………………. 69
جدول (11) : همبستگی بین مؤلفه های خشم و مهارتهای حل مسئله………………………………………… 70
جدول(12): جدول خلاصه نتایج رگرسیون ورود برای پیش بینی جهت گیری مسئله مثبت از طریق مؤلفه های نقش جنسیت و خشم….. 72
جدول(13): جدول ضرایب رگرسیون ورود برای پیش بینی جهت گیری مسئله مثبت از طریق مؤلفه های گرایش به نقش نقش جنسیت و خشم… 72
جدول(14): جدول خلاصه نتایج رگرسیون ورود برای پیش بینی جهت گیری مسئله منفی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت و خشم… 74
جدول(15): جدول ضرایب رگرسیون ورود برای پیش بینی جهت گیری مسئله منفی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت وخشم… 74
جدول(16): جدول خلاصه نتایج رگرسیون ورود برای پیش بینی حل مسأله منطقی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت و خشم… 76
جدول(17): جدول ضرایب رگرسیون ورود برای پیش بینی حل مسأله منطقی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت وخشم 76
جدول(18): جدول خلاصه نتایج رگرسیون ورود برای پیش بینی سبک تکانشی- بی احتیاطی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت و خشم… 78
جدول(19): جدول ضرایب رگرسیون ورود برای پیش بینی سبک تکانشی- بی احتیاطی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت وخشم…. 78
جدول(20): جدول خلاصه نتایج رگرسیون ورود برای پیش بینی سبک اجتنابی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت و خشم 80
جدول(21): جدول ضرایب رگرسیون ورود برای پیش بینی سبک اجتنابی از طریق مؤلفه های نقش جنسیت وخشم 80
جدول(22): اطلاعات مربوط به شاخصهای اعتباری آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره(MANOVA)
جدول(23)خلاصه اطلاعات تحلیل واریانس چند متغیره……………………… 82
جدول(24): اطلاعات مربوط به شاخصهای اعتباری آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره(MANOVA)
جدول(25)خلاصه اطلاعات تحلیل واریانس چند متغیره…………………………………………….. 83
جدول(26): اطلاعات مربوط به شاخصهای اعتباری آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره(MANOVA)
جدول(27)خلاصه اطلاعات تحلیل واریانس چند متغیره………………………………………………….. 84