93/7/25
7:34 ع
خلاصه
با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه در جهان اسلام، که ناشی از تعالیم این مکتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اکرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جایگاه کتاب و کتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشکار می شود.
در دوران تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شکوفایی علم و دانش در این تمدن، که باعث به وجود آمدن کتابخانه های بسیار بزرگ و کاملی شد که به کمک دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افوق که در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در کنار آن کم رنگ شدن نقش کتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد می باشیم.
مقدمه
کتاب و کتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است. این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مکتب اسلام اس0ت. اسلام؛ مکتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می کند. احادیث و روایات بیشماری از نبی اکرم و ائمه – علیهم السلام- درباره فضایل علم و دانش که از طریق کتاب و کتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.
با توجه به عنایت خاصی که مکتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزی و سعادتمندی را از آن علما می داند، بدیهی است که توجه به کتاب به عنوان ابزاری با ارزش برای انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نباید فراموش کرد که معجزه پیامبر اسلام خود، کتاب است و در دومین سوره قرآن کریم در ابتدا به کتاب اشاره دارد. ” ذالک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین” (بقره، 2).
اگر چه در روزگاران قدیم، کتاب همچون زمان حال گسترش پیدا نکرده بود، و افراد با سواد و کسانی که می توانستند بنویسند و بخوانند قشر وسیعی از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ویژه در رابطه با اعتقادات دینی خود مبنی بر حفظ و نگهداری قرآن کریم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پیامبر اسلام می شنیدند، خود را موظف به نگارش می دانستند و بر حفظ و نگهداری آنها مراقبت می کردند.
مسلمانان هر چه از زمان پیامبر دورتر می شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقایع نیازمند تر می دیدند و پا به پای تکامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن کریم و آثار پیامبران و معصومین برای کسب اطلاع و آگاهی از اندوخته های اقوام دیگر نیز، تلاش وافر می نمودند.
فهرست
خلاصه. 1
مقدمه. 2
ابزار و وسایل کتابت در دوران اسلام. 3
کتابخانه های تمدن اسلامی.. 3
الف: کتابخانه های شخصی.. 6
ب: کتابخانه های مساجد. 6
ج:کتابخانه های عمومی.. 6
معرفی برخی از کتابخانه های عمومی دوران اسلامی.. 7
کتابخانه حلب.. 7
کتابخانه شاپور. 7
کتابخانه سید رضی.. 8
کتابخانه سید مرتضی.. 8
د- کتابخانه های نیمه عمومی.. 9
کتابخانه فارس… 9
کتابخانه رامهرمز. 9
کتابخانه بصره. 10
کتابخانه ابن شاه مردان.. 10
کتابخانه صاحب بن عباد. 10
چگونگی اداره کتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها 11
شیوه های تهیه کتاب.. 11
کتابخانه های ایران اسلامی.. 12
دلایل افول کتابخانه های اسلامی.. 15
عوامل برونی.. 16
عوامل درونی.. 16
نتیجه. 17
یادداشتها : 18
Abstract 20
دکتر غلامحسین سعیدیان.. 22
چکیده. 22
کلید واژهها 23
مقدمه. 24
آذربایجان بزرگ و امیرخان ترکمان.. 25
پینوشتها و توضیحات.. 36
منابع و مأخذ. 48
سیاستهای شاه عباس اول در رونق تجاری ایران.. 52
چکیده. 52
واژههای کلیدی: 52
مقدمه. 52
اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. 57
الف- امینیت راهها ئ مبارزه با راهزنان.. 60
ب- احداث راه و کاروانسرا 60
ج- حمایت از اتباع خارجی ( بازرگانان و مبلغان مسیحی) 62
د: استفاده از ارمنه در تجارت ابریشم. 66
نتیجه. 68
پینوشتها و یادداشتها 69
فهرست منابع. 73
عنوان مقاله: 77
چکیده: 77
کلید واژهها 78
مقدمه: 78
الف: شهرها 81
ب: رودها و رودخانهها 96
ج: دریاها و دریاچهها 97
د-کوهها 98
ه: دژها و قلاع. 99
و: اماکن جغرافیایی دیگر. 101
پی نوشتها 103
فهرست منابع و ماخذ. 109