93/7/22
5:31 ع
چکیده
بشر زمانی که خواست آنچه را می اندیشد نقش کند، قدم به دنیای خط و نگارش گذاشت و به دنبال آن طی حدود بیست هزار سال فرایندی طولانی و سراسر دگرگونی را به کندی و با پیچیدگی پشت سر نهاد.
این مقاله با این هدف نگاشته شده که هرچند اجمالی و گذرا، با کاستی های اجتناب ناپذیر که ناشی از گستره وسیع مطالب در این حوزه بوده، ابتدا رو نوشتی از تاریخ پرفراز و نشیب خط و کتابت در جهان و ایران را به تصویر بکشد، سپس فرضیاتی را در بخش نوشتار مطرح کرده، درستی یا نادرستی انها را مورد بررسی قرار داده و در نهایت نیز پیشنهاداتی در جهت رشد و ارتقای بهره وری فرهنگی از این میراث مکتوب ارائه دهد.
ضرورت و اهمیت تحقیق
همچنانکه به سمت دوره جدید تکنولوژی اطلاعات پیش می رویم، ذخیره سازی، حفظ و در نهایت اشاعه دانش به تدریج وابستگی خود را به فرایند نوشتار و خط از دست می دهد. رایانه ها با استفاده از ضربه های مثبت و منفی، اطلاعات را در یک حافظه الکترونیکی ذخیره می کنند، کاری که روزگاری در عصر سنتهای شفاهی در مغز انسان انجام می شد. حال که در اطراف ما همه چیز در حال دگرگونی است، شاید وقت ان فرا رسیده باشد که به ارزیابی دوباره ای از مفهوم نوشتار و خط بپردازیم اما اینبار آن را از دیدگاه کارایی در ذخیره سازی اطلاعات و نه صرفا زبان مد نظر قرار دهیم، اطلاعاتی که طبعا در بقای اقتصادی و سیاسی یک جامعه ضروری و حیاتی می نمایند.
فهرست مطالب
فصل اول: طرح تحقیق
چکیده………………………………………………………………………………………………… 2
مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 3
ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………….. 4
هدف از تحقیق…………………………………………………………………………………….. 5
فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………….. 5
فصل دوم: منشاء و تکامل خط
خط چیست و چه کسی بدان نیازمند است؟……………………………………………….. 7
انتقال اندیشه…………………………………………………………………………………………. 13
زبان وخط……………………………………………………………………………………………. 24
فرایند نوشتار………………………………………………………………………………………… 26
گونه های مواد نوشتاری…………………………………………………………………………. 28
تکامل گونه های خط…………………………………………………………………………….. 41
جهت نگارش و تقسیمات واژه………………………………………………………………… 45
طرز قرار گرفتن نویسنده…………………………………………………………………………. 49
فصل سوم: پیشینه خط در جهان
1- خط و منطقه هلال حاصلخیز………………………………………………………………. 51
2- خطوط مدیترانه باستان………………………………………………………………………. 61
3- خطوط بومی امریکا………………………………………………………………………….. 64
4- خط در خاور دور……………………………………………………………………………. 70
5- خطوط سامی………………………………………………………………………………….. 80
الف) خطوط سامی شمالی……………………………………………………………………… 82
ب) خطوط سامی جنوبی………………………………………………………………………… 88
6- خطوط هندی و آسیای جنوب شرقی…………………………………………………… 90
7- خط در اروپا……………………………………………………………………………………. 94
فصل چهارم: پیشینه خط در ایران
الف) خطهای ایران پیش از اسلام…………………………………………………………… 96
ب) خط های ایران بعد از اسلام………………………………………………………………. 98
فصل پنجم: کشف رمز
بررسی های پژوهشگران…………………………………………………………………………. 101
هیروگلیف های مصری………………………………………………………………………….. 101
خط میخی……………………………………………………………………………………………. 105
خطوط خوانده نشده………………………………………………………………………………. 110
تصویر نگاشته های مایائی……………………………………………………………………….. 114
فصل ششم: کتابت و خوشنویسی
جایگاه کاتب در اجتماع………………………………………………………………………… 120
خط در میان زنان…………………………………………………………………………………… 133
خط و زیبایی شناسی……………………………………………………………………………… 138
خوشنویسی عربی………………………………………………………………………………….. 139
خوشنویسی غربی………………………………………………………………………………….. 141
خوشنویسی چینی………………………………………………………………………………….. 144
خط برای گروه های ویژه147…………………………………………………………………..
خطوط رمزی……………………………………………………………………………………….. 148
نگارش برای نابینایان………………………………………………………………………………. 150
تندنویسی…………………………………………………………………………………………….. 152
رمزهای مورد استفاده تبهکاران……………………………………………………………….. 152
فصل هفتم: پیش به سوی آینده
مکانیکی شدن وچاپ…………………………………………………………………………….. 154
صنعتی شدن و فن شناسی نوین………………………………………………………………… 160
نتایج…………………………………………………………………………………………………… 168
پیشنهادات……………………………………………………………………………………………. 169
منابع……………………………………………………………………………………………………. 171