93/9/8
5:7 ع
1-1مقدمه
کشاورزی وزراعت در ایران بدون توجه به تأمین آب مورد نیازگیاهان میسرنیست. بنابراین بایستی برنامه ریزی صحیح برای آن بخصوص درشرایط خشکسالی صورت گیرد. برنامه ریزی صحیح مستلزم محاسبه دقیق نیاز آبی گیاهان می‌باشد. براساس روشهای موجود مبنای محاسبات نیاز آبی گیاهان ، تبخیرـ تعرق مرجع و ضرائب گیاهی است. تبخیر ـ تعرق مرجع توسط لایسیمتر اندازه گیری می‌شود و برای سادگی کار می‌توان آنرا با توجه به نوع منطقه از روشهای تجربی نیز تخمین زد. ضرائب گیاهی نیز از مطا لعات لایسیمتر قابل محاسبه است. این ضرائب تابعی از عوامل مختلفی از جمله اقلیم می‌باشد. بنابراین بایستی درهر منطقه ای با دقت برای هرمحصولی محاسبه شود. (19) برای محاسبه و برآورد مقدارتبخیر ـ تعرق سازمان خوار باروکشاورزی ملل و متحد«FAO » تقسیم بندی زیر را منظور نموده است:
اندازه گیری مستقیم تبخیر ـ تعرق به وسیله لایسیمتر
اندازه گیری مستقیم تبخیر بوسیله تشتک یا تبخیر سنج
فرمول‌های تجر بی
روشهای آئرودینامیک
روش تراز انرژی(5)
بعضی از روشها فقط جنبه تحقیقاتی داشته تا بتوانند فرایند‌های انتقالی بخار آب را بهتر و عمیق تر بررسی نمایند.برخی دیگر به جهت نیاز در برنامه‌های روزانه کشاورزی بکار می‌روند. ولی دقت و اصالت روشهای تحقیقاتی را ندارد. به هر حال برای عملیات روزانه درمزارع می‌توان از روشهایی که نتیجه آنها بیش از ده درصد با مقدار واقعی تبخیر ـ تعرق متفاوت نباشد استفاده نمود.
هدف از انجام این طرح بدست آوردن ضرایب گیاهی و تعیین نیاز آبی سیب زمینی دراستانهای خراسان و سمنان می‌باشد که بوسیله لایسیمتر زهکش دار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شده است. در مورد لایسیمتر و نحوه عملکرد آن و روابط تجربی بکار رفته دراین طرح درفصل بعدی توضیح داده می‌شود.
فهرست مطالب
فصل اول
1-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 2
1-2اهمیت کشت سیب زمینی………………………………………………………………………………………………. 3
1-3 اهمیت سیب زمینی در ایران…………………………………………………………………………………………… 4
1-4 منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………… 5
1-4-1 استان خراسان…………………………………………………………………………………………………….. 5
1-4-2 استان سمنان………………………………………………………………………………………………………. 7
فصل دوم
2-1 سابقه تحقیقات در زمینه تبخیر -تعرق………………………………………………………………………………. 10
2-2 عوامل موثر بر تبخیر و تعرق…………………………………………………………………………………………… 18
2-2-1 عوامل هواشناسی……………………………………………………………………………………………….. 18
2-2-2 فاکتورهای گیاهی……………………………………………………………………………………………….. 18
2-2-3 شرایط محیطی و مدیریتی…………………………………………………………………………………….. 19
2-3 روش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ( FAO )……………………………………………………………. 19
2-4 روش فائو – پنمن- مانتیس………………………………………………………………………………………….. 20
2-4-1 تعیین گرمای نهان تبخیر ( l )……………………………………………………………………………… 21
2 -4-2 تعیین شیب منحنی فشار بخار (D)…………………………………………………………………………… 21
2-4-3 تعیین ضریب رطوبتی (g )…………………………………………………………………………………….. 22
2-4-4 تعیین فشار بخار اشباع (ea )………………………………………………………………………………….. 22
2-4-5 تعیین فشار واقعی بخار (ed )…………………………………………………………………………………… 22
2-4-6 تعیین مقدار تابش برون زمینی(Ra )…………………………………………………………………………. 23
2-4-7 تعداد ساعات رو شنایی(N)……………………………………………………………………………………. 24
2-4-8 تابش خالص(Rn )………………………………………………………………………………………………. 24
2-4-9 شار گرما به داخل خاک(G)…………………………………………………………………………………… 25
2-4-10 سرعت باد در ارتفاع 2 متری…………………………………………………………………………………. 25
2-5 لایسیمتر………………………………………………………………………………………………………………… 25
2-6 تارخچه ساخت لایسیمتر………………………………………………………………………………………………. 26
2-7 انواع لایسیمتر:…………………………………………………………………………………………………………. 28
2-7-1 لایسیمتر زهکشدار………………………………………………………………………………………………. 28
2-7-2 لایسیمتر وزنی………………………………………………………………………………………………….. 29
2-7-2-1 لایسیمترهای وزنی هیدرولیک……………………………………………………………………………… 30
2-11-2-2 میکرو لایسیمترهای وزنی …………………………………………………………………………………. 32
2-8 طبقه بندی لایسیمترها از نظر ساختمانی……………………………………………………………………………. 35
2-8-1 لایسیمترهای با خاک دست نخورده…………………………………………………………………………… 35
2-8-2 لایسیمترهای با خاک دست خورده……………………………………………………………………………. 36
2-8-3 لایسیمترهای قیفی ابر مایر …………………………………………………………………………………….. 36
فصل سوم
3-1 محل انجام طرح………………………………………………………………………………………………………… 38
3-2 معرفی طرح و نحوه ساخت لایسیمتر…………………………………………………………………………………. 38
3-3 تهیه بستر و نحوه کشت……………………………………………………………………………………………….. 39
3-4 محاسبهَ ضریب گیاهی…………………………………………………………………………………………………. 40
3-5 انتخاب روش مناسب برآورد تبخیر-تعرق…………………………………………………………………………….. 42
3-6 پهنه بندی نیاز آبی سیب زمینی………………………………………………………………………………………. 43
فصل چهارم
4-1 بافت خاک………………………………………………………………………………………………………………. 45
4-2 اندازه گیری پتانسیل آب در گیاه……………………………………………………………………………………… 45
4-3 محاسبه ضریب گیاهی (kc) سیب زمینی…………………………………………………………………………… 45
4-4 محاسبه تبخیر ـ تعرق و تحلیلهای آماری…………………………………………………………………………….. 46
4-5 پهنه بندی نیازآبی گیاه سیب زمینی………………………………………………………………………………….. 46
4-6 بحث در مورد نتایج…………………………………………………………………………………………………….. 47
4-7 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………….. 48
4-8 پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………… 48
منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………. 84
فهرست جداول
جدول1-1 میزان سطح زیر کشت و عملکرد کل سیب زمینی در سطح جهان…………………………………………….. 4
جدول1-2 وضعیت تولید محصولات زراعی استان خراسان در سال زراعی 81-1380………………………………….. 5
جدول 1-3 محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان خراسان……………………………………………………… 6
جدول 1-4 وضعیت تولید محصولات زراعی استان سمنان در سال زراعی 81-1380……………………………………………….. 7
جدول 1-5 محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان سمنان……………………………………………………….. 8
جدول 4-1 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در شاهرود……. 61
جدول 4-2 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بیرجند…….. 62
جدول 4-3 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بشرویه……… 63
جدول 4-4 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سمنان……… 63
جدول 4-5 سالهای آماری تبخیر و تعرق گیاه مرجع در ایستگاه سینوپتیک بیرجند………………………………………. 64
جدول 4-6 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گرمسار…….. 67
جدول 4-7 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بجنورد…….. 68
جدول 4-10 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سرخس….. 69
جدول 4-11 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سبزوار…… 70
جدول 4-12 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت جام…. 72
جدول 4-13 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت حیدریه 72
جدول 4-14 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در فردوس … 74
جدول 4-15 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گلمکان… 74
جدول 4-16 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در کاشمر…… 75
جدول 4-17 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در مشهد……. 75
جدول 4-18 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گناباد……. 77
جدول 4-19 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نیشابور….. 78
جدول 4-20 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نهبندان….. 78
جدول 4-22 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان سمنان )……………………………………………………….. 79
جدول 4-23 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان خراسان )……………………………………………………… 79
جدول 4-24 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای متعارف ( استان سمنان )…………………………………………………. 80
جدول 4-25 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای متعارف ( استان خراسان )…………………………………………………. 80
جدول 4-26 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان سمنان )…………………………………………………………. 81
جدول 4-27 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان خراسان)……………………………………………………… 81
جدول 4-28 میانگین نیاز آبی سیب زمینی با احتمالات 25، 50 و 75 درصد خشکسالی…………………………………. 82
جدول 4-29 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله ابتدایی رشد……………………………………………………………. 82
جدول 4-30 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله میانی رشد…………………………………………………………….. 82
جدول 4-31 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله نهایی رشد…………………………………………………………….. 83
فهرست اشکال
شکل 1-1 نمودار توزیع میزان تولید سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی 81-1380……………………… 9
شکل 1-2 نمودار توزیع سطح سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی 81-1380…………………………… 9
شکل 4-1 تغییرات ضریب گیاهی در طول دوره رشدگیاه سیب زمینی…………………………………………………… 49
شکل4-2 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با 25 درصد احتمال (میانگین سالهای تر)…………………………………… 49
شکل 4-3 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 25 درصد خشکسالی (سالهای تر)………………………………….. 50
شکل 4-5 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 25 درصد خشکسالی( سالهای تر)……………………………….. 51
شکل 4-5 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 25 درصد خشکسالی(سالهای تر)………………………………. 52
شکل 4-6 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………. 53
شکل 4-7 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………….. 54
شکل 4- 8 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………. 55
شکل 4- 9 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 50 درصد خشکسالی(سالهای متعارف)………………………… 56
شکل 4-10 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)…………………………. 57
شکل 4- 11 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 75 درصد خشکسالی(سالهای خشک)……………………………. 58
شکل 4-12 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)………………………….. 59
شکل 4- 13 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)………………………. 60
93/9/8
5:1 ع
کشاورزی وزراعت در ایران بدون توجه به تأمین آب مورد نیازگیاهان میسرنیست. بنابراین بایستی برنامه ریزی صحیح برای آن بخصوص درشرایط خشکسالی صورت گیرد. برنامه ریزی صحیح مستلزم محاسبه دقیق نیاز آبی گیاهان می‌باشد. براساس روشهای موجود مبنای محاسبات نیاز آبی گیاهان ، تبخیرـ تعرق مرجع و ضرائب گیاهی است. تبخیر ـ تعرق مرجع توسط لایسیمتر اندازه گیری می‌شود و برای سادگی کار می‌توان آنرا با توجه به نوع منطقه از روشهای تجربی نیز تخمین زد. ضرائب گیاهی نیز از مطا لعات لایسیمتر قابل محاسبه است. این ضرائب تابعی از عوامل مختلفی از جمله اقلیم می‌باشد. بنابراین بایستی درهر منطقه ای با دقت برای هرمحصولی محاسبه شود. (19) برای محاسبه و برآورد مقدارتبخیر ـ تعرق سازمان خوار باروکشاورزی ملل و متحد«FAO » تقسیم بندی زیر را منظور نموده است:
اندازه گیری مستقیم تبخیر ـ تعرق به وسیله لایسیمتر
اندازه گیری مستقیم تبخیر بوسیله تشتک یا تبخیر سنج
فرمول‌های تجر بی
روشهای آئرودینامیک
روش تراز انرژی(5)
بعضی از روشها فقط جنبه تحقیقاتی داشته تا بتوانند فرایند‌های انتقالی بخار آب را بهتر و عمیق تر بررسی نمایند.برخی دیگر به جهت نیاز در برنامه‌های روزانه کشاورزی بکار می‌روند. ولی دقت و اصالت روشهای تحقیقاتی را ندارد. به هر حال برای عملیات روزانه درمزارع می‌توان از روشهایی که نتیجه آنها بیش از ده درصد با مقدار واقعی تبخیر ـ تعرق متفاوت نباشد استفاده نمود.
هدف از انجام این طرح بدست آوردن ضرایب گیاهی و تعیین نیاز آبی سیب زمینی دراستانهای خراسان و سمنان می‌باشد که بوسیله لایسیمتر زهکش دار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شده است. در مورد لایسیمتر و نحوه عملکرد آن و روابط تجربی بکار رفته دراین طرح درفصل بعدی توضیح داده می‌شود.
فهرست مطالب
فصل اول
1-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 2
1-2اهمیت کشت سیب زمینی………………………………………………………………………………………………. 3
1-3 اهمیت سیب زمینی در ایران…………………………………………………………………………………………… 4
1-4 منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………… 5
1-4-1 استان خراسان…………………………………………………………………………………………………….. 5
1-4-2 استان سمنان………………………………………………………………………………………………………. 7
فصل دوم
2-1 سابقه تحقیقات در زمینه تبخیر -تعرق………………………………………………………………………………. 10
2-2 عوامل موثر بر تبخیر و تعرق…………………………………………………………………………………………… 18
2-2-1 عوامل هواشناسی……………………………………………………………………………………………….. 18
2-2-2 فاکتورهای گیاهی……………………………………………………………………………………………….. 18
2-2-3 شرایط محیطی و مدیریتی…………………………………………………………………………………….. 19
2-3 روش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ( FAO )……………………………………………………………. 19
2-4 روش فائو – پنمن- مانتیس………………………………………………………………………………………….. 20
2-4-1 تعیین گرمای نهان تبخیر ( l )……………………………………………………………………………… 21
2 -4-2 تعیین شیب منحنی فشار بخار (D)…………………………………………………………………………… 21
2-4-3 تعیین ضریب رطوبتی (g )…………………………………………………………………………………….. 22
2-4-4 تعیین فشار بخار اشباع (ea )………………………………………………………………………………….. 22
2-4-5 تعیین فشار واقعی بخار (ed )…………………………………………………………………………………… 22
2-4-6 تعیین مقدار تابش برون زمینی(Ra )…………………………………………………………………………. 23
2-4-7 تعداد ساعات رو شنایی(N)……………………………………………………………………………………. 24
2-4-8 تابش خالص(Rn )………………………………………………………………………………………………. 24
2-4-9 شار گرما به داخل خاک(G)…………………………………………………………………………………… 25
2-4-10 سرعت باد در ارتفاع 2 متری…………………………………………………………………………………. 25
2-5 لایسیمتر………………………………………………………………………………………………………………… 25
2-6 تارخچه ساخت لایسیمتر………………………………………………………………………………………………. 26
2-7 انواع لایسیمتر:…………………………………………………………………………………………………………. 28
2-7-1 لایسیمتر زهکشدار………………………………………………………………………………………………. 28
2-7-2 لایسیمتر وزنی………………………………………………………………………………………………….. 29
2-7-2-1 لایسیمترهای وزنی هیدرولیک……………………………………………………………………………… 30
2-11-2-2 میکرو لایسیمترهای وزنی …………………………………………………………………………………. 32
2-8 طبقه بندی لایسیمترها از نظر ساختمانی……………………………………………………………………………. 35
2-8-1 لایسیمترهای با خاک دست نخورده…………………………………………………………………………… 35
2-8-2 لایسیمترهای با خاک دست خورده……………………………………………………………………………. 36
2-8-3 لایسیمترهای قیفی ابر مایر …………………………………………………………………………………….. 36
فصل سوم
3-1 محل انجام طرح………………………………………………………………………………………………………… 38
3-2 معرفی طرح و نحوه ساخت لایسیمتر…………………………………………………………………………………. 38
3-3 تهیه بستر و نحوه کشت……………………………………………………………………………………………….. 39
3-4 محاسبهَ ضریب گیاهی…………………………………………………………………………………………………. 40
3-5 انتخاب روش مناسب برآورد تبخیر-تعرق…………………………………………………………………………….. 42
3-6 پهنه بندی نیاز آبی سیب زمینی………………………………………………………………………………………. 43
فصل چهارم
4-1 بافت خاک………………………………………………………………………………………………………………. 45
4-2 اندازه گیری پتانسیل آب در گیاه……………………………………………………………………………………… 45
4-3 محاسبه ضریب گیاهی (kc) سیب زمینی…………………………………………………………………………… 45
4-4 محاسبه تبخیر ـ تعرق و تحلیلهای آماری…………………………………………………………………………….. 46
4-5 پهنه بندی نیازآبی گیاه سیب زمینی………………………………………………………………………………….. 46
4-6 بحث در مورد نتایج…………………………………………………………………………………………………….. 47
4-7 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………….. 48
4-8 پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………… 48
منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………. 84
فهرست جداول
جدول1-1 میزان سطح زیر کشت و عملکرد کل سیب زمینی در سطح جهان…………………………………………….. 4
جدول1-2 وضعیت تولید محصولات زراعی استان خراسان در سال زراعی 81-1380………………………………….. 5
جدول 1-3 محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان خراسان……………………………………………………… 6
جدول 1-4 وضعیت تولید محصولات زراعی استان سمنان در سال زراعی 81-1380……………………………………………….. 7
جدول 1-5 محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان سمنان……………………………………………………….. 8
جدول 4-1 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در شاهرود……. 61
جدول 4-2 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بیرجند…….. 62
جدول 4-3 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بشرویه……… 63
جدول 4-4 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سمنان……… 63
جدول 4-5 سالهای آماری تبخیر و تعرق گیاه مرجع در ایستگاه سینوپتیک بیرجند………………………………………. 64
جدول 4-6 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گرمسار…….. 67
جدول 4-7 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بجنورد…….. 68
جدول 4-10 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سرخس….. 69
جدول 4-11 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سبزوار…… 70
جدول 4-12 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت جام…. 72
جدول 4-13 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت حیدریه 72
جدول 4-14 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در فردوس … 74
جدول 4-15 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گلمکان… 74
جدول 4-16 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در کاشمر…… 75
جدول 4-17 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در مشهد……. 75
جدول 4-18 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گناباد……. 77
جدول 4-19 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نیشابور….. 78
جدول 4-20 تبخیر ـ تعرق محاسبه شده گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نهبندان….. 78
جدول 4-22 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان سمنان )……………………………………………………….. 79
جدول 4-23 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان خراسان )……………………………………………………… 79
جدول 4-24 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای متعارف ( استان سمنان )…………………………………………………. 80
جدول 4-25 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای متعارف ( استان خراسان )…………………………………………………. 80
جدول 4-26 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان سمنان )…………………………………………………………. 81
جدول 4-27 میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان خراسان)……………………………………………………… 81
جدول 4-28 میانگین نیاز آبی سیب زمینی با احتمالات 25، 50 و 75 درصد خشکسالی…………………………………. 82
جدول 4-29 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله ابتدایی رشد……………………………………………………………. 82
جدول 4-30 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله میانی رشد…………………………………………………………….. 82
جدول 4-31 اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله نهایی رشد…………………………………………………………….. 83
فهرست اشکال
شکل 1-1 نمودار توزیع میزان تولید سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی 81-1380……………………… 9
شکل 1-2 نمودار توزیع سطح سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی 81-1380…………………………… 9
شکل 4-1 تغییرات ضریب گیاهی در طول دوره رشدگیاه سیب زمینی…………………………………………………… 49
شکل4-2 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با 25 درصد احتمال (میانگین سالهای تر)…………………………………… 49
شکل 4-3 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 25 درصد خشکسالی (سالهای تر)………………………………….. 50
شکل 4-5 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 25 درصد خشکسالی( سالهای تر)……………………………….. 51
شکل 4-5 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 25 درصد خشکسالی(سالهای تر)………………………………. 52
شکل 4-6 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………. 53
شکل 4-7 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………….. 54
شکل 4- 8 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 50 درصد خشکسالی (سالهای متعارف)…………………………. 55
شکل 4- 9 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 50 درصد خشکسالی(سالهای متعارف)………………………… 56
شکل 4-10 نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)…………………………. 57
شکل 4- 11 نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال 75 درصد خشکسالی(سالهای خشک)……………………………. 58
شکل 4-12 نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)………………………….. 59
شکل 4- 13 نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال 75 درصد خشکسالی (سالهای خشک)………………………. 60
93/9/8
4:28 ع
تاریخچه کرم ابریشم
گونه اهلی کرم ابریشم که پرورش آن از آغاز تا به امروز متداول بوده و تقریباً در چهار هزار و ششصد سال پیش به طور اتفاقی توسط ملکه چین ( سی لینگ شی ) در هنگام قدم زدن در جنگلی با پیدا کردن پیله ای از روی درخت توت و تنیدن تارهای آن به دور انگشت خود کشف و بدین ترتیب رازی از طبیعت آشکار گردید.
در حقیقت این پدیده اتفاقی به تدریج پایه گذار صنعت پرورش و تهیه ابریشم در جهان شده و بعدها این شاهزاده خانم در تاریخ به الهه ابریشم ، ملقب گردید. تا مدتها پس از کشف ابریشم راز تهیه آن در انحصار چین بود امپراطوران چین در طی قرون متمادی همواره سعی کردند تا اسرار تهیه آن را از جهانیان پنهان دارند، حتی حکومت چین برای کسانی که می خواستند راز تهیه ابریشم را به خارج از کشور انتقال دهند مجازات مرگ تعیین کرده بودند . با وجود این سختگیریها تا نیم قرن ، چین تنها کشور تولید کننده ابریشم در جهان بود.
فهـرست مطالب
عنــوان صفحه
فصل اول
پیشگفتار
تاریخچه کرم ابریشم …………………………………………………………………………….. 1
وضعیت ابریشم در ایران ………………………………………………………………………… 2
چگونگی پرورش کرم ابریشم در ایران ………………………………………………………………4
برخی مشکلات صنعت ابریشم در ایران ……………………………………………………………….5
مراکز تهیه و توزیع ، تولید تخم نوغان تا مرحله ابریشم در ایران …………………………………….. 7
فصل دوم
توتستان ………………………………………………………………………………………….. 6
کلیاتی راجع به درخت توت و توتستان ………………………………………………………………… 6
روشهای تولد نهال توت ……………………………………………………………………………… 8
بذر کاری ………………………………………………………………………………………….. 8
پیوند زنی …………………………………………………………………………………………… 9
خوابانیدن شاخه ……………………………………………………………………………………. 10
قلم چوب نرم ………………………………………………………………………………………… 11
قلم چوب سخت ………………………………………………………………………………………. 13
خزانه نهال …………………………………………………………………………………………. 13
انتخاب نهالهای توت و روش انتقال آن ………………………………………………………………… 14
ایجاد توتستان ………………………………………………………………………………………… 16
وضعیت هواشناسی …………………………………………………………………………………… 17
بررسی خاکشناسی …………………………………………………………………………………… 19
روش پیداکردن بیماریهای پوسیدگی و ریشه …………………………………………………………… 20
انتخاب نهال توت …………………………………………………………………………………….. 20
فاصله درختان ………………………………………………………………………………………… 21
کاشت ………………………………………………………………………………………………… 21
روشهای داشت ، هرس و برداشت ……………………………………………………………………….. 22
روش بهره برداری از توتستان ویژه کرم جوان …………………………………………………………… 23
نحوه برداشت از توتستان برای کرم بالغ ………………………………………………………………….. 26
نگهداری توتستان ………………………………………………………………………………………. 27
فصل سوم
بررسی کرم ابریشم از نظر جانورشناسی و سیر تکامل آن …………………………………………………. 28
لارو ……………………………………………………………………………………………………. 28
مراحل رشد …………………………………………………………………………………………….. 30
اندامهای درونی کرم ابریشم ……………………………………………………………………………… 31
اعضای گوارشی ………………………………………………………………………………………… 31
دستگاه گردش خون ………………………………………………………………………………………. 31
دستگاه دفع کرم ابریشم ……………………………………………………………………………………. 32
دستگاه تنفس …………………………………………………………………………………………….. 33
دستگاه عصبی ……………………………………………………………………………………………. 33
دستگاه تولید مثل ………………………………………………………………………………………….. 34
غده های ابریشم …………………………………………………………………………………………… 35
فصل چهارم
کرم ابریشم
تخم کرم ابریشم ………………………………………………………………………………………….. 37
تعیین جنس ………………………………………………………………………………………………. 37
تولید تخم ……………………………………………………………………………………………….. 39
نگهداری و به کاربردن تخم کرم ابریشم ……………………………………………………………………… 41
تفریخ مصنوعی تخم کرم ابریشم ……………………………………………………………………………. 42
روش اجرایی تفریخ تخم ……………………………………………………………………………………. 44
فصل پنجم
پرورش کرم ابریشم
مشخصات کرم ابریشم ……………………………………………………………………………………… 45
فصل پرورش ………………………………………………………………………………………………. 49
آماده سازی پرورش …………………………………………………………………………………………. 49
انتخاب واریته کرم ابریشم ………………………………………………………………………………….. 50
ضد عفونی ………………………………………………………………………………………………… 50
آغاز پرورش ……………………………………………………………………………………………… 52
پرورش کرم جوان …………………………………………………………………………………………. 53
پرورش کرم بالغ ………………………………………………………………………………………….. 56
پیله رفتن لارو ………………………………………………………………………………………………. 57
برداشت پیله و حمل آن ……………………………………………………………………………………….. 61
خشک کردن پیله ………………………………………………………………………………………….. 63
فصل ششم
بیماری های کرم ابریشم
بیماریهای های قارچی ………………………………………………………………………………………. 67
بیماریهای فلاشری …………………………………………………………………………………………… 70
بیماریهای پیرین ……………………………………………………………………………………………… 71
آفات کرم ابریشم …………………………………………………………………………………………….. 72
منابع ………………………………………………………………………………………………………… 74
93/9/8
4:20 ع
مقدمه
تولید محصولات گلخانه ای با استفاده از فن آوری جدید به وسیله نصب سوله های نیمدایره ای و به کار گیری شرایط آب و هوایی کنترل شده در سالهای اخیر نه تنها موجب افزایش عملکرد گردیده بلکه باعث استفاده بیشتر از فضای گلخانه ها ، کنترل بیشتر آفات و بیماریها و تولیدی با کیفیت بالاتر و بهداشتی تر شده است .
کشت اینگونه سبزیجات در سوله های نیمدایره با پوشش پلا ستیک به گلخانه داران کمک کرده است تا بتوانند با مقدار محدودی زمین تولیداتی معادل ده ها برابر کشت در فضای آزاد داشته باشند ضمن اینکه در صورت استفاده از روش آبیاری قطره ای باعث صرفه جویی در آب آبیاری و کودهای شیمیایی پر مصرف ( ماکرو ) و کم مصرف ( میکرو ) می گردند .
به نظر می رسد در صورت ادامه کشت صیفی جات با این روش نه تنها به افزایش تولید در واحد سطح کمک می کند بلکه زمینهای بیشتری نیز برای کشت های مهمتر آزاد می گردد . رونق صادرات این محصولات در سالهای اخیر ، اهمیت توجه به این گونه روشهای تولید را افزایش داده و زمینه اشتغال را برای افراد بیشتری فراهم نموده است .
فهرست مطالب
فهرست صفحه
چکیده
مقدمه ………………………………………………………………… 1
تاریخچه ……………………………………………………………….. 2
گیاه شناسی …………………………………………………………….. 3
ارزش تغذیه ای…………………………………………………………………………………. 7
جوانه زنی بذر خیار……………………………………………………………………………. 8
تلخ شدن خیار …………………………………………………………… 9
اصلاح خیار……………………………………………………………………………………… 10
واریته های مناسب خیار گلخانه ای …………………………………………. 13
اقلیم مناسب جهت احداث گلخانه ………………………………………….. 15
اسکلت گلخانه …………………………………………………………. 15
پوشش گلخانه …………………………………………………………. 22
سیستم های حرارتی …………………………………………………….. 26
تهویه ………………………………………………………………… 30
خنک کردن گلخانه ………………………………………………………………………….. 32
دماسنج ………………………………………………………………………………………… 34
آبیاری ……………………………………………………………….. 35
سیستم های آبیاری ……………………………………………………………………………. 37
کیفیت آب ……………………………………………………………………………………. 39
نیازهای آب و هوایی …………………………………………………………………………. 40
خاک بستر ……………………………………………………………………………………. 43
آماده سازی بستر خاک ……………………………………………………………………… 45
ضد عفونی کردن خاک …………………………………………………………………….. 46
نکات مهم هنگام استفاده از سموم …………………………………………………………… 51
کود دهی قبل از کشت ……………………………………………………………………… 51
کاشت ………………………………………………………………………………………… 53
زمان کاشت ……………………………………………………………………………………. 53
خط کشی و فواصل کشت …………………………………………………………………… 54
کاشت مستقیم …………………………………………………………………………………. 56
نشاءکاری ( روش غیر مستقیم )……………………………………………………………… 57
داشت ………………………………………………………………………………………… 61
مراقبتهای بوته در زمان 4الی5 برگی …………………………………………………….. 64
نخ قیم برای داربست بوته ها ………………………………………………………………. 65
هرس بوته ها ……………………………………………………………………………….. 65
سیستم های تربیت خیار گلخانه ای ………………………………………………………… 68
روشهای پیشگیری برای کاهش آفات و بیماریها …………………………………………. 70
نکات مهم برای پیشگیری از امراض و آفات …………………………………………….. 71
دفع علفهای هرز ……………………………………………………………………………. 73
کود دهی در مراحل تولید به صورت آبکود ……………………………………………. 73
عناصر پر مصرف ………………………………………………………………………….. 77
عناصر کم مصرف …………………………………………………………………………. 81
عناصر غیر ضروری ………………………………………………………………………. 86
برداشت ……………………………………………………………………………………. 86
بسته بندی …………………………………………………………………………………. 87
درجه بندی ………………………………………………………………………………. 88
سر کردن اولیه ………………………………………………………………………….. 89
واکس زدن ……………………………………………………………………………… 89
انبارداری ………………………………………………………………………………….. 90
بازاریابی …………………………………………………………………………………… 92
مراحل پایانی تولید ………………………………………………………………………. 93
اهمیت اقتصادی …………………………………………………………………………. 94
آفات مهم خیار و راههای مبارزه با آن ………………………………………………….. 94
بیماریهای قارچی مهم خیار وراههای مبارزه با آن ……………………………………. 101
بیماریهای ویروسی مهم خیار و راههای مبارزه با آن …………………………………. 108
بیماریهای باکتریایی و راههای مبارزه با آن …………………………………………… 111
نماتدها و راههای مبارزه با آن ………………………………………………………… 114
ناهنجاریهای فیزیولوژیکی …………………………………………………………….. 115
منابع …………………………………………………………………………………….. 119
93/9/8
4:9 ع
آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد. علل پیدایش آفت در سه موضوع اصلی خلاصه می شود: 1) وارد شدن موجودات به مناطق جدید (Invasion) تهاجم
2)تغییرات اکولوژیکی
3)تغییرات اجتماعی_اقتصادی
تهاجم یکی از موضوعات بسیار مهمی است که مخصوصاً در طی قرن اخیر بدلیل سهل‌الوصول شدن مسافرت‌ها، بسیار گسترش پیدا کرده است. در واقع تعداد بسیار زیادی از آفات مهم و کلیدی در نقاط مختلف دنیا آفاتی هستند که از یک نقطه یا منطقه پَراکنش بومی به مناطق جدید وارد شده‌اند و بدلیل اینکه این آفات بدون دشمنان طبیعی خود به مناطق جدید وارد می‌شوند عموماً تبدیل به آفت می‌شوند. مثال‌های بسیار زیادی در این زمینه در کشورهای اروپایی و در ایران وجود دارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
آفت چیست ؟ 2
راسته ناجوربالان 5
راسته جوربالان 11
شته 14
پسیل 22
سفید بالک 23
مگس های سفید 26
شپشک 27
راسته دیزانوپترا 33
تریپس 34
راسته دیپترا 38
راسته لپیدوپترا 42
مورچه ها 46
روشهای پیشگیری ازخسارت آفات 51
ضدعفونی بسترکشت 56
مدیریت تلفیقی آفات 58
